สรุปสาระสำคัญ
โครงการปฏิบัติการป้องกันการพนันฟุตบอลออนไลน์ในมหาวิทยาลัย (Crime Prevention Gambling Online Operation Center: CP_GOOC) มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อเฝ้าระวัง ป้องกัน และแก้ไขปัญหาอาชญากรรมจากการพนันฟุตบอลออนไลน์ที่แพร่ระบาดในหมู่นักศึกษาไทยในระดับอุดมศึกษา โดยเฉพาะในสถาบันการศึกษาต่างๆ ซึ่งกลายเป็นหนึ่งในปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อพฤติกรรมและคุณภาพชีวิตของเยาวชน โครงการนี้ถูกจัดตั้งขึ้นภายใต้ความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภาครัฐและมหาวิทยาลัยทั่วประเทศ เพื่อดำเนินการภายใต้กรอบแนวทางการบริหารงานยุติธรรมแห่งชาติที่ครอบคลุมด้านการป้องกันอาชญากรรม
กลุ่มเป้าหมายหลักของโครงการนี้คือ "นักศึกษา" ซึ่งถือเป็นกลุ่มประชากรวัยเรียนที่อยู่ในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของชีวิต อีกทั้งยังรวมถึง "ผู้ปกครอง" และ "บุคคลใกล้ชิดของนักศึกษา" ที่มีอิทธิพลในการสร้างค่านิยมและแนวคิดที่ถูกต้องเกี่ยวกับการพนันออนไลน์
โครงการนี้ประกอบด้วยกลยุทธ์สำคัญหลายด้าน เช่น การจัดตั้งศูนย์ประสานงานภายในมหาวิทยาลัยเพื่อรับเรื่องร้องเรียน เฝ้าระวัง สอดส่อง พฤติกรรมเสี่ยง รวมถึงให้คำปรึกษา แนะนำ บำบัด ฟื้นฟู และติดตามพฤติกรรมของนักศึกษากลุ่มเสี่ยง นอกจากนี้ ยังมีการประชาสัมพันธ์ให้ความรู้ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ผ่าน LINE Official, คลิปวิดีโอ, Infographic, Hotline และสื่อในมหาวิทยาลัย เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่นักศึกษา และปลูกฝังค่านิยมว่าการทำงานอย่างสุจริตมีคุณค่ามากกว่าการได้เงินจากการเล่นพนัน
ในมิติกระบวนการยุติธรรม โครงการนี้เน้นการป้องกันและลดโอกาสการกระทำผิด ไม่เน้นการลงโทษเชิงกฎหมาย แต่ใช้วิธีการบำบัด ฟื้นฟู และเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมให้ผู้กระทำผิดกลับเข้าสู่สังคมอย่างสร้างสรรค์ มหาวิทยาลัยไม่ใช้บทลงโทษทางกฎหมาย แต่เลือกใช้วิธีทางสังคม เช่น การปรับทัศนคติ การฝึกอบรม และการจัดกิจกรรมเชิงบวก เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่ปราศจากสิ่งยั่วยุให้เล่นพนัน
ผลลัพธ์ของโครงการสามารถสรุปได้ว่า 1) นักศึกษามีความรู้ ความเข้าใจ และตระหนักถึงโทษของการพนันฟุตบอลออนไลน์มากขึ้น 2) นักศึกษาเข้ามามีส่วนร่วมในการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมในมหาวิทยาลัย 3) ผู้ปกครองและสังคมตระหนักและสร้างค่านิยมร่วมว่า การพนันเป็นสิ่งที่ผิดและไม่ควรส่งเสริม และ 4) มหาวิทยาลัยสามารถสร้างมาตรการภายในและกลไกการทำงานที่มีประสิทธิภาพร่วมกับหน่วยงานอื่นๆ ในการควบคุมปัญหา
โครงการนี้ยังเชื่อมโยงกับยุทธศาสตร์การพัฒนากระบวนการยุติธรรมแห่งชาติ โดยเฉพาะในเรื่องการส่งเสริมความรู้ด้านสิทธิ เสรีภาพ กฎหมาย และการมีส่วนร่วมของประชาชนในทุกขั้นตอนของกระบวนการยุติธรรม นอกจากนี้ยังสอดคล้องกับแนวทางการป้องกันอาชญากรรม 6 ด้าน ได้แก่ การมีส่วนร่วมของชุมชน การเฝ้าระวังกลุ่มเสี่ยง การลดโอกาสตกเป็นเหยื่อ การสร้างภูมิคุ้มกันทางความคิดและค่านิยม ฯลฯ
ในภาพรวม CP_GOOC ถือเป็นต้นแบบที่สำคัญของการใช้แนวคิด “Crime Prevention through Education and Participation” เพื่อจัดการกับปัญหาเชิงโครงสร้างในสถาบันการศึกษา และสามารถขยายผลเป็นนโยบายในระดับชาติได้ในอนาคต โดยสามารถสร้างการมีส่วนร่วมของนักศึกษา หน่วยงานราชการ สถาบันการศึกษา และภาคสังคมอย่างยั่งยืน
จากบทวิเคราะห์ พบว่าการดำเนินโครงการ CP_GOOC มีความครอบคลุมทั้งในเชิงปฏิบัติและนโยบาย อาทิ การกำหนดยุทธศาสตร์ระดับชาติ การจัดตั้งกลไกกลางในมหาวิทยาลัย การสร้างการมีส่วนร่วมของนักศึกษา และการใช้สื่อสร้างสรรค์ในการสื่อสาร ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม รวมถึงส่งเสริมให้เกิดการดำเนินโครงการเชิงรุก เช่น การสอดส่องเว็บไซต์พนัน แจ้งเบาะแส และการทำงานร่วมกับสำนักงานตำรวจแห่งชาติและหน่วยงานเทคโนโลยีสารสนเทศ
การเชื่อมโยงกับระบบยุติธรรมยังสะท้อนถึงความพยายามในการพัฒนากระบวนการยุติธรรมเชิงป้องกัน โดยลดการใช้โทษทางอาญา และหันมาใช้แนวคิดการเยียวยา บำบัด และสร้างโอกาสให้กับนักศึกษาที่กระทำผิด หรือเสี่ยงต่อการกระทำผิด อีกทั้งยังเป็นกลไกที่สามารถประยุกต์ใช้กับอาชญากรรมรูปแบบอื่น ๆ ได้ในอนาคต เช่น การพนันออนไลน์ประเภทอื่น การหลอกลวงทางการเงิน การล่อลวงผ่านโซเชียลมีเดีย ฯลฯ
ดังนั้น หากมีการสนับสนุนและขยายโครงการ CP_GOOC อย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง ก็จะสามารถสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อเยาวชนไทยในภาพรวม ลดจำนวนผู้เกี่ยวข้องกับการพนันออนไลน์ และพัฒนาสังคมที่มีความยุติธรรมและคุณธรรมมากยิ่งขึ้น
กลุ่มเป้าหมายของโครงการ
นักศึกษาในระดับมหาวิทยาลัย ผู้ปกครอง และบุคคลใกล้ชิดของนักศึกษา
ความเกี่ยวโยงกับกระบวนการยุติธรรม
เป็นโครงการที่สนับสนุนการมีส่วนร่วมในกระบวนการยุติธรรมทุกขั้นตอนโดยใช้แนวคิดการป้องกันอาชญากรรมเชิงบูรณาการ แทนการลงโทษทางกฎหมายโดยตรง
ผลลัพธ์ของโครงการ
เกิดศูนย์ประสานงานป้องกันการพนันออนไลน์ในมหาวิทยาลัย นักศึกษาและสังคมตระหนักถึงปัญหา มีระบบรับร้องเรียน ติดตาม และช่วยเหลือกลุ่มเสี่ยงอย่างเป็นรูปธรรม
การตอบเป้าหมายตามแผนพัฒนา
- การสร้างวัฒนธรรมเคารพกฎหมาย - โครงการมุ่งเน้นการปลูกฝังค่านิยม ความรู้ และความเข้าใจเรื่องกฎหมายและกระบวนการยุติธรรมแก่เยาวชนและนักศึกษา เพื่อสร้างจิตสำนึกในการเคารพกฎหมาย
- การเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมอย่างรวดเร็ว ทั่วถึงและเท่าเทียม - โครงการตั้งศูนย์ประสานงานและช่องทางรับเรื่องร้องเรียนเพื่อให้นักศึกษาสามารถเข้าถึงความช่วยเหลือด้านกฎหมายได้ง่ายขึ้น รวดเร็ว และเท่าเทียม
- การบังคับใช้กฎหมายตามเจตนารมณ์ - รายงานเน้นการเสนอแนวทางปรับปรุงกฎหมายการพนันให้สอดคล้องกับสถานการณ์จริง รวมถึงการเสริมประสิทธิภาพในการบังคับใช้กฎหมายต่อการพนันออนไลน์
- การยกระดับกลไกการทํางานเชิงเครือข่าย - มีการจัดตั้งศูนย์ประสานงานและสร้างเครือข่ายการทำงานร่วมระหว่างหน่วยงานในมหาวิทยาลัยกับหน่วยงานภายนอก เช่น ปอท. และสำนักงานปปง. เพื่อเฝ้าระวังและปราบปรามการเล่นพนันออนไลน์